نویسندگان:

سیده زینب موسوی¹ .

¹کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران.

چکیده فارسی: پژوهش حاضر با هدف بررسی مفاهیم ساختاری شخصیت از دیدگاه قرآن و روان­شناسی با تأکید بر تفاوت نظام ساختاری شخصیت زن و مرد، به­شیوه توصیفی – تحلیلی انجام شد و در موارد استناد به آیات قرآن از روش تفسیری بهره­گرفت. بدین­منظور منابع تحقیق شامل کتاب­های شخصیت و پژوهش­هایی که در محدوده سال­های 2000 تا 2018 انجام شده است، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت که با بررسی­های انجام شده، پژوهشی که موضوع مطالعه حاضر در آن بررسی شده باشد، یافت نشد. یافته­های پژوهش حاضر نشان داد که روان­شناسان برای تبیین ساخت روانی از مفاهیم ساختاری متفاوتی استفاده کرده­اند که حاکی از ناهمگرایی نظریات آنهاست. تأمل در آموزه­های دینی نشان­دهنده این واقعیت است که هر فردی دارای ساخت روانی اولیه است که در ادبیات قرآن از آن به فطرت تعبیر شده است. سپس هر فرد به ساخت روانی ثانویه که نتیجه تعامل فطرت با عوامل محیطی است، دست می­یازد که از آن به شاکله تعبیر شده است. یافته­های پژوهش بیانگر این حقیقت است که زن و مرد از نظر ساخت روانی اولیه ویژگی­های فطری مشترکی دارند، اما از نظر ساخت روانی ثانویه، دارای دو نظام ساختاری متفاوتند به­گونه­ای که هم در بعد زیستی و هم در بعد روان­شناختی بین آنها تفاوت ادراکی، عاطفی و کنشی وجود دارد.

کلمات کلیدی: شخصیت ، قرآن ، تفاوت زن و مرد ، فطرت ، مفاهیم ساختاری ، شاکله ، ساخت روانی .

The Structure of Personality from the View of Quran and Psychology with an Emphasis on the Difference between the Structural System of Women's and Men's Personality

English Abstract: This descriptive-analytical study was conducted with the purpose of investigating the structural concepts of personality from the view of Quran and psychology with an emphasis on the difference between the structural system of women's and men's personality. The interpretive method was applied for referring to the verses of Quran; thus, research sources, including personality books and studies which had been conducted during 2000-2018, were examined. After reviewing them, it was determined that there was no research that had examined the subject of this study. The findings of the present study show that psychologists have used different structural concepts for explaining mental structure that it indicates a kind of non-convergence in their theories. Thinking on religious teachings shows that each person has an early mental structure which is called Fitrat in Quranic literature. Then, each person obtains a secondary mental structure which is called Shakeleh after interaction between his/her Fitrat and environmental factors. The findings demonstrate that women and men have common natural traits in terms of the early mental structure, but they are different concerning the secondary mental structure and they have two different structural systems in which there are perceptual, emotional, and functional differences in terms of both biological and psychological dimensions.