نویسندگان:

¹دانشیار گروه پژوهشی جامعه شناسی گردشگری سازمان جهاد دانشگاهی خراسان رضوی

چکیده فارسی: یکی از محورهای موفقیت و سعادت در زندگی که مورد توجه ویژه اسلام قرار گرفته، خردورزی است. خردورزی پایه انسانیت و جداکننده انسان از دیگر موجودات است. به همین دلیل، جامعه آرمانی اسلام، جامعه ای است که از خرد سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و عبادی برخوردار باشد. با نگاهی به زندگی حضرت زینب که یکی از راهبران بصیر نهضت عاشورایی است، درمی یابیم که عنصر خرد در عملکرد آن حضرت، جایگاه ویژه ای داشته است. این جایگاه که در نهضت عاشورا نیز جلوه نموده است، سبب شد تا اهداف نهضت امام حسین تبیین شده، راه برای تغییر اساسی در جامعه اسلامی فراهم گردد. بی گمان شناخت این شخصیت و نیز بررسی نقش و کارکرد عقلانی حضرت در حوزه رفتار سیاسی و اجتماعی می تواند برای هر قشری از مردان و زنان و متناسب با شرایط مختلف زمانی و مکانی الگویی مناسب ارایه نماید.
نوشتار حاضر، با هدف تبیین جایگاه خردورزی در سیره حضرت زینب با شیوه تحلیلی و توصیفی صورت گرفته است. به این منظور، در ابتدا معنای عقل و خرد از نگاه منابع اسلامی مورد بررسی قرار گرفته و سپس به جلوه های خردورزی در زندگی حضرت زینب به ویژه در واقعه عاشورا پرداخته شده است. نتیجه اینکه عملکرد حضرت زینب در حیات مبارکش همواره بر پایه خردمندی و خردورزی بوده و ایشان در واقعه عاشورا نیز با عملکردی این گونه و نیز با مدیریت زمان و مکان که از جمله نمودهای مهم عقلانیت است، توانست در امتداد قیام عاشورا و در راستای بسط فرهنگ ظلم ستیزی، اهداف قیام امام حسین(ع) را در تداوم قیام بر محوریت اندیشه محقق نماید.

Wisdom in the Normative Conduct of Lady Zainab (S.A)

English Abstract: One  of  the  key  factors  of  success  and  happiness  in  life  which  is  the  focus  of  Islam's  attention  is  wisdom  or  knowledge  of  what  is  true  or  right.  Wisdom  is  a  characteristic  with  which  man  is  separated  from  other  living  beings.  It  is  for  the  same  reason  that  the  ideal  (utopian)  society  of  Islam  is  a  society  characteristic  of  political,  cultural,  social  and  devotional  wisdom.    A  look  into  Lady  Zainab's  life,  who  is  one  of  the  key  figures  of  the  Ashura  movement,  will  reveal  the  fact  that  the  element  of  wisdom  has  a  special  position  in  her  conduct  and  practice.  This  very  element  which  also  manifested  itself  in  the  Ashura  movement  caused  the  goals  of  the  movement  of  Imam  Hussein  (a.s.)  to  be  explained  and  the  way  to  fundamental  change  in  the  Islamic  society  to  be  paved.  Undoubtedly,  a  proper  understanding  of  Zainab's  personality  and  her  rational  approach  in  political  and  social  arena  can  serve  as  an  appropriate  model  for  men  and  women  under  different  temporal  and  spatial  circumstances.    The  present  article  aims  to  study,  through  an  analytical  and  descriptive  method,  the  wisdom  in  the  normative  conduct  of  Lady  Zainab,  daughter  of  Ali  bin  AbiTalib  (a.s.).  Hence,  first  the  meaning  of  wisdom  has  been  investigated  according  to  Islamic  sources  and  then  examples  or  manifestations  of  wisdom  in  the  life  of  Lady  Zainab  (s.a)  especially  in  the  event  of  Ashura  have  been  provided.  The  conclusion  drawn  out  is  that  Lady  Zainab's  performance  in  her  whole  life  was  based  on  rationality  and  wisdom  and  in  the  event  of  Ashura  also,  she,  by  managing  the  time  and  space  which  is  an  important  element  of  rationality,  could  help  materialize  Imam's  Hussein's  goals  of  his  revolution.  She  did  all  this  in  line  with  expanding  the  culture  of  anti-injustice  campaign  as  well  as  continuation  of  the  revolution.