نویسندگان:

¹گروه مدیریت دولتی، دانشکده معارف اسلامی و مدیریت، دانشگاه امام صادق علیه السلام، تهران، ایران

چکیده فارسی: زمینه و هدف: هدف از پژوهش حاضر طراحی الگوی برنامۀ درسی تحکیم بنیان خانواده و شناسایی مؤلفه‌های مغفول آن در آموزش‌های پیش از ازدواج است.
روش: این پژوهش کاربردی از نوع آمیخته از سه رویکرد (رویکرد کیفی تحلیل محتوا و تحلیل اسناد، و رویکرد کمّی با روش توصیفی ـ پیمایشی) بهره گرفته است. برای شناسایی مؤلفه‌های تحکیم بنیان خانواده، تعداد 21 مقاله فارسی در مکس‌کیودا با پارادایم تفسیرگرایی تحلیل شد و به‌منظور طراحی الگوی برنامۀ درسی با 17 نفر از متخصصان موضوعی مصاحبۀ نیمه­ساختاریافته صورت گرفت. نمونه‌گیری مقاله به­صورت هدفمند بود. معیار انتخاب نمونه، اشباع داده‌ها و روایی و اصالت داده‌ها توسط 6 نفر از متخصصان موضوعی تأیید شد. در بخش کمّی، نمونه‌گیری به روش تصادفی ساده انجام شد و تعداد نمونه 108 نفر از مشاوران پیش از ازدواج در استان فارس و معیار انتخاب جدول کرجسی مورگان بود. ابزار اندازه‌گیری پرسش­نامۀ محقق‌ساخته با 43 سؤال بود که روایی محتوایی آن تأیید و پایایی آن با آلفای کرونباخ (95/0) سنجیده شد.
یافته‌ها: یافته‌های این پژوهش مؤلفه‌های تحکیم بنیان خانواده را با 380 کد باز،70 کد گزینشی و 24 کد محوری معرفی کرد. پس از تحلیل محتوای متن مصاحبه‌ها به 4 مؤلفۀ اصلی و 25 مؤلفۀ فرعی مرتبط با آموزش‌های پیش از ازدواج درزمینۀ تحکیم بنیان خانواده دست یافتیم. در بخش کمّی، مؤلفه‌های مرتبط با ارزش‌ها و اعتقادات، دستورات الهی و شیوه‌های تربیتی با میانگین کمتر از 5/3 و رتبۀ 29 تا 43 در این آموزش‌ها مغفول مانده‌اند.
نتیجه‌گیری: یافته‌های بخش کیفی پژوهش که منجر به طراحی الگوی برنامۀ درسی تحکیم بنیان خانواده در آموزش‌های پیش از ازدواج شده است، نشان داد که این الگو باعث ارتقاء کیفیّت زندگی می­شود و نگرش‌مثبت نسبت به ازدواج در جامعه ایجاد خواهد کرد. علاوه‌براین، کاهش بسیاری از معضلات اجتماعی ازجمله طلاق، جرم، اعتیاد و تناقض‌های فرهنگی را به همراه خواهد داشت. البته در این میان نباید از مؤلفه‌های مغفول در آموزش‌های پیش از ازدواج چشم‌پوشی کرد؛ زیرا اثرگذاری زیادی در تحکیم نهاد خانواده دارند و بی‌توجهی به آن‌ها آثار نامطلوبی را برای اجتماع به همراه خواهد داشت.

Designing a curriculum model for strengthening the family foundation and identifying its neglected factors in pre-marriage education

English Abstract: Purpose:The purpose of this research is to design a curriculum model for strengthening the familyfoundation and to identify its neglected components in premaritaleducation. Method:This applied research of mixed type has used three approaches ofdocument analysis, content analysis and quantitative with descriptive-analytical method.In order to identify the components of strengthening the family foundation,21Persian articles were analyzed and in orderto design the curriculum model, semi-structured interviews were conducted with17subject experts, which was a purposive sampling. The sample selection criteria of data saturation and validity and authenticity of data were confirmed by6subject experts.In the quantitative part, the simple random sampling method was used to sample108premarital counselors in Fars province, and the selection criteria was the Morgantable.The measurement tool is a researcher-made questionnaire with43questions, whose content validity was confirmed and its reliability was evaluated with Cronbach's alpha(0.95). Findings:After analyzing the documents,24central codes,70selective codes and380open codes were extracted. Using the results obtained from the qualitative part of the research,a curriculum model for strengthening the family foundation in pre-marital education was designed.In the quantitative section, the components related to values and beliefs, divine commands and educational methods have an average of less than3.5. Conclusion:Conclusion showed that this model has improved the quality of life and attitude it will create a positive attitude towards marriage in the society.inaddition,it will reduce many social problems such as divorce.crime,addiction and cultural contradiction.ofcourse,one should not ignore the nrglected components in premarital education.because they aer very effective in strengthening the family institution and neglecting them will have adverse effects on the society.