نویسندگان:

شعله امیری¹ .

چکیده فارسی: «باغ ارم» و «خانة زینت‌الملوک» از بناهای مهم و تاریخی شهر شیراز در دورة قاجار است. موضوع اصلی این دو بنا با تزئینات اصلی نقش زن و تحلیل فرمی آن، بر‌مبنای نظریة ریخت‌شناسی ولادیمیر پراپ، مسئلة اصلی این پژوهش است. پژوهش حاضر براساس روش تاریخی‌ـ تطبیقی بررسی شده و شیوة گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای (اسنادی) و با رویکرد تاریخی براساس نظریة ریخت‌شناسی صورت گرفته است. این پژوهش به این سؤالات پاسخ می‌دهد: ریخت‌شناسی فرم زن در کاشی‌کاری این دو بنا چگونه کار شده است؟ چه شباهت‌ها و تفاوت‌هایی دارد و چگونه با نظریة پراپ قابل تطبیق است؟ در انتهای این پژوهش نتیجه گرفته می‌شود که نقش زن در قالب شخصیت‌های شیرین، بلقیس و زلیخا از نقش‌های اصلی تزئینی در سردر باغ ارم و خانة زینت‌الملوک است. نقش‌های اصلی تزئینی زنان در این بناها با لباس و آرایش قاجاری کار شده است. زن به‌منزلة عنصر اصلی تزئینی در کاشی‌کاری این سردرها بر خویش‌کاری نقش زنان تأکید دارد و قابل تطبیق با نظریة پراپ بوده است.

کلمات کلیدی: زن ، قاجار ، بلقیس ، پراپ ، ریخت‌شناسی ، زلیخا ، سردر ، شیرین ، کاشی .

A Comparative Study of the Female Body in Tiling of the Buildings of "Eram Garden" and "Zinat Al-Muluk House" with Emphasis on Propp's Morphological Theory

English Abstract: The "Eram Garden" and "House of Zinat al-Muluk" are important and historical buildings in Shiraz during the Qajar period. The main subject of these two buildings with the decorations of the women role and its formal analysis based on the theory of morphology of Vladimir Prop is the main issue of this research. The present study is based on the historical-comparative method. is the data have been collected from library (documentary) and with a historical approach based on morphological theory. This research analyzes the morphology of the female form in the tiling of these two buildings. The study also examined the similarities and differences of the buildings according to Propp's theory. It is concluded that the role of women in the form of the characters of Shirin, Belqis and Zuleikha is one of the main decorative images in the entrance of Eram Garden and the house of Zinat al-Muluk. The main decorative motifs of women in this building are made with Qajar clothes and decoration. Woman as the main decorative element in the tiling of these entrances emphasizes the role of women and has been compatible with Propp's theory.