نویسندگان:

چکیده فارسی: از مجموع متغیرهای مؤثر بر رشد کودک یک مورد بیشترین توضیح را برای تنوع در  فرایند رشد کودکان ارائه می­‌کند و آن کیفیت تعاملات اولیۀ آنها با افرادی است که شخصیتی مرکزی در زندگی کودک هستند. پژوهش حاضر به­‌منظور بررسی اثربخشی برنامۀ آموزش فرزندپروری مبتنی بر میانجیگری شناختی - هیجانی در بهبود رابطۀ مادر - کودک و افزایش خودکارآمدی مادران کودکان 3 تا 6 سال شهرستان یزد انجام شده است.  این پژوهش از نوع شبه­‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس­‌آزمون با گروه کنترل است. جامعۀ آماری پژوهش شامل همۀ مادرانی بود که دارای کودک 3 تا 6 سال بدون هرگونه اختلال تشخیص داده شده بودند و در پاییز سال 1397 کودکان خود را به مهدهای کودک شهرستان یزد سپرده بودند. نمونۀ پژوهش شامل23 مادر داوطلب شرکت در پژوهش بود که به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی(10 نفر) و گروه کنترل(13 نفر) قرار گرفتند. گروه آزمایشی در شش جلسۀ هفتگی برنامۀ آموزشی فرزندپروری مبتنی بر میانجیگری شناختی - هیجانی را دریافت کرد، درحالی‌­که گروه کنترل آموزشی دریافت نکرد. پیش از شروع و پس از پایان برنامۀ آموزشی، هر دو گروه شرکت­‌کننده در پژوهش پرسشنامۀ رابطۀ والد- کودک پیانتا(1992) و مقیاس خوداثرمندی والدگری دومکا و همکاران(1996) را تکمیل کردند. داده‌­ها با روش تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحلیل نشان داد که آموزش فرزندپروری  مبتنی بر میانجیگری شناختی - هیجانی کیفیت رابطۀ مادر- کودک را بهبود می‌­بخشد و موجب کاهش تعارض میان مادر- کودک می­‌شود و نیز خودکارآمدی مادران را افزایش می­‌دهد. نتایج پژوهش حاضر اهمیت نقش میانجیگری در پرورش کودک و تعامل میان مادر و کودک را باز می­‌نماید.

The Effectiveness of a Parent Training Program based on Cognitive-Emotional Mediation in Improving Mother-Child Interactions and Maternal Self-Efficacy

English Abstract: This study was carried out to examine the effectiveness of a parent training program based on cognitive-emotional mediation in improving mother-child interactions and maternal self-efficacy in mothers of children aged 3-6 in Yazd. Pretest, posttest, control group design was utilized in this quasi-experimental study.  The statistical population of the study was comprised of all mothers of children aged 3-6 who were not diagnosed with any mental condition and attended kindergarten in Yazd in 2018. The research sample consisted of 23 mothers who voluntarily participated in the study and were randomly assigned to the experimental (N= 10) and control groups (N= 13).The experimental group received cognitive-emotional mediation parent training program in 6 weekly sessions; however, the control group was not exposed to any intervention.  Before and after the training program both groups were pre- and post-tested via Pianta Child-Parent Relationship Scale (1992) and Dumka Parenting Self-Agency Measure (1996). Data were analyzed using ANCOVA and MANCOVA. Results indicated that parent training based on cognitive-emotional mediation enhanced the quality of mother-child interactions and maternal self-efficacy and decreased the conflicts between mothers and children. The findings revealed the significance of cognitive-emotional mediation in promoting daily mother and child interactions.      

Keywords: mother-child relationship , mediation , parent training , parenting self-efficacy .