نویسندگان:
فاطمه بهرامی1 .1استاد گروه مشاوره، دانشکده علوم تربیتی وروانشناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.
چکیده فارسی: پژوهش حاضر با هدف شناسایی مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی از معتبر داخلی و خارجی و ارزیابی جایگاه آن در اسناد بالادستی و کتب مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی صورت گرفته است. نمونه‌های مورد مطالعه شامل سه دسته منابع خارجی و داخلی مرتبط با سرمایه اجتماعی، اسناد بالادستی(سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش، سند برنامه درسی ملی و اهداف مصوب دوره ابتدایی تحصیلی) و متن کتب درسی مطالعات اجتماعی پایه‌های سوم تا ششم ابتدایی بود. روش پژوهش مورد استفاده فراترکیب بوده که در خلال آن برای ارزیابی اسناد بالادستی و کتب مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی از تحلیل محتوای کمی استفاده شده است. یافته‌های ناشی از فراترکیب بیانگر آن بود که سرمایه اجتماعی را می‌توان در قالب 10 کلان مؤلفه ارزیابی و گزینش منابع اطلاعاتی، ارتباط اجتماعی، اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی، انسجام اجتماعی، مسئولیت‌پذیری اجتماعی، عدالت اجتماعی، پذیرش تنوع فرهنگی، زبانی و مذهبی، حمایت اجتماعی، هنجارهای اجتماعی و 49 زیر مؤلفه دسته‌بندی کرد. تحلیل محتوای اسناد بالادستی نیز نشان داد چارچوب مفهومی مذکور در سند تحول و برنامه درسی ملی تا حد مطلوبی مورد توجه قرار گرفته لکن اهداف مصوب دوره ابتدایی نتوانسته در راستای آن‌ها حرکت کند و دچار غفلت‌هایی شده که در کتب درسی مطالعات اجتماعی تجلی یافته است. اصلی‌ترین غفلت‌ها در مؤلفه‌های ارزیابی و گزینش منابع اطلاعاتی(استفاده از رسانه‌ها، اطلاع از محیط پیرامون، سعی در کشف واقعی بودن اطلاعات) و انسجام اجتماعی(همبستگی با دیگران بر سر منافع کشور و تعهد به اجتماع) بوده است.
Synthesis of Components of Social Capital and Evaluation of its Place in Upstream Documents and Social Studies Books of Elementary School
English Abstract: The aim of this study was to identify the components of social capital from domestic and foreign validity and evaluate its position in upstream documents and social studies books of elementary school. The studied samples included three categories of external and internal resources related to social capital, upstream documents (document of fundamental transformation of education, document of national curriculum and approved goals of elementary school) and textbooks of social studies textbooks for third to sixth grades. The research method used was meta-combined, during which quantitative content analysis was used to evaluate upstream documents and social studies books in elementary school. Findings from meta-composition indicated that social capital can be evaluated in the form of 10 major components: evaluation and selection of information resources, social communication, social trust, social participation, social cohesion, social responsibility, social justice, acceptance of cultural, linguistic and religious diversity. Social support, social norms and 49 sub-components. Analysis of the content of upstream documents also showed that the conceptual framework mentioned in the Transformation Document and the National Curriculum has been considered to the desired extent, but the approved goals of the elementary school have not been able to move towards them and have been neglected in social studies textbooks. The main negligence has been in the components of evaluating and selecting information sources (using the media, knowing the environment, trying to discover the truth of information) and social cohesion (solidarity with others over the interests of the country and commitment to society).