نویسندگان:

¹دانشجوی دکتری مدیریت رفتار سازمانی، دانشکده مدیریت و فناوری‌های نرم ، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران، ایران.

چکیده فارسی: هدف این پژوهش، بررسی تطبیقی جایگاه دیگرگزینی در آرای تربیت اخلاقی جان وایت و مرتضی مطهری است. این تحقیق از نوع نظری بوده و در آن از روش تحلیلی مقایسه‌ای برای بررسی نظریات تربیت اخلاقی جان وایت و مرتضی مطهری استفاده شده است. این پژوهش برای دستیابی به اهداف خود این سؤال را مطرح می‌کند که وجوه اشتراک و افتراق نظریات دیگرگزینانه وایت و مطهری در حوزه تربیت اخلاقی کدامند؟ و به این نتایج می‌رسد که هر دو متفکر با اتخاذ رویکرد وحدت‌گرایانه مسئله دیگرگزینی را در نظریه تربیت اخلاقی خود سامان می‌بخشند. وایت درخصوص بهروزی فردی منافع دیگران و منافع شخصی را ذیل چتر بهروزی جانمایی می‌کند و مطهری با ارائه نظریه خود حقیقی و توسعه مفهومی خود، تأکید دارد که در مسائلِ اخلاقی محل نزاع باید از خود و دیگری به خود و خود حقیقی تغییر یابد. لذا هر دو متفکر قائل به دیگرگزینی روان‌شناختی براساس تقریر ضعیف هستند، یعنی انسان‌ها می‌توانند برای منفعت‌رساندن به دیگران نیز افعالی را انجام دهند. وایت، هدف نهایی تربیت اخلاقی را بهروزی متربیان مطرح می‌کند، اما مطهری براساس آموزه‌های اسلامی هدف غائی تربیت اخلاقی را قرب الهی درنظر می‌گیرد. همچنین باتوجه‌به تفاوت بنیادین فکری ـ فلسفی میان اندیشه‌های وایت و مطهری، وایت دین را نفی کرده و در فضایی کاملاً لیبرال دموکراتیک به‌دنبال تربیت اخلاقی است، مطهری از آموزه‌های دینی برای تأیید و اثبات دیدگاه‌های خود بهره گرفته است.

A Comparative Study of the Place of Altruism in the Theory of Moral Training According to John White and Martyr Morteza Motahhari

English Abstract: This research is intended to have a comparative study on the place of altruism in the moral training of John White and Martyr Morteza Motahhari. This is a theoretical research conducted in a comparative analytical method for comparing the theories of moral training of John White and Martyr Morteza Motahhari. This research is aimed at answering the question of what sharing points as well as differences exist between altruism theories of White and Motahhari in the field of moral training. The research came to the result that both scholars settle the issue of altruism in the theory of moral training by adopting a unifying approach. Regarding personal well-being, White places the interests of others and personal interests under the title of well-being, while Motahhari, by presenting his theory of true self and developing the concept of self, emphasizes that the conflicting point must be turned from self and others to self and true self in the moral training. Hence, both thinkers believe in psychological altruism on the basis of weak interpretation, meaning that human beings can do something to benefit others. According to White, the ultimate goal of moral training encompasses the well-being of educators. Motahhari, however, based on Islamic teachings, considers the ultimate goal of moral training as intimacy to God. Moreover, due to the fundamental intellectual-philosophical differences between the ideas of White and Motahhari, White rejects religion and pursues training in a completely liberal-democratic context. On the contrary, Motahhari uses religious teachings to validate his views.