نویسندگان:

¹دانش آموخته کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه شیراز ومدرس مدعو دانشگاه پیام نور شیراز

چکیده فارسی: هدف اصلی این پژوهش، تبیین مبانی، اهداف، اصول و روش‌های تربیت حماسی در شاهنامۀ فردوسی (برای نظام تعلیم‌وتربیت رسمی) است. روش این پژوهش ازحیث هدف کاربردی و ازلحاظ رویکرد، کیفی است و ازحیث جمع‌آوری اطلاعات به شیوه‌ تحلیلی و استنباطی نگاشته شده است. جامعۀ پژوهش، شاهنامه فردوسی و آثار وابسته به­آن بوده است. باتوجه‌به ­یافته­های این مقاله، می­توان گفت که تعریف حکیم ابوالقاسم فردوسی از تربیت حماسی، تربیتی است که شجاعت و مبارزه را با عقلانیت و اخلاق‌مندی توأم کرده و عشق به­ وطن و دیگر دوستی را جایگزین خود دوستی می­کند. با این تعریف، می­توان مبانی تربیت حماسی در اندیشه وی را در گزاره‌های زیر خلاصه کرد: «انسان حماسی در شرایط سخت ثابت‌قدم است»؛ «جهاد پایۀ عمل تربیت حماسی است»؛ «نقش رهبر در فرایند تربیت حماسی بارز است»؛ «انسان حماسی در همه حال به­یاد خداست». هدف تربیت حماسی پیش از هر چیز توجه به­ حق و جلب رضایت او بوده و پس از آن می­توان از عدالت‌خواهی و ظلم­ستیزی، شجاعت­پروری، خردورزی نام برد. باتوجه‌به ­این مبانی و اهداف، اصول تربیت حماسی عبارتند از: عزت­مداری، ایثار و ازخودگذشتگی، هدایت و رهبری، خدامحوری. درنهایت از روش­های تربیت حماسی می­توان به­روش سخت­کوشی، اهتمام به­امور هم­نوعان، الگوگیری و توکل و اعتماد به­خداوند اشاره کرد.

Explaining the Principles, Goals, and Methods of Epical Training in Shahnameh of Firdausi (For the Formal Education System)

English Abstract: This research is mainly intended to explain the principles, goals, and methods of epical training in Shahnameh of Firdausi (for the formal education system). This applied research follows a qualitative method whose data collection is analytical and inferential. The research population includes Shahnameh of Firdausi and related works. The findings of this study indicated that in Hakim Abolghasem Firdausi’s view, epical training can be defined as a combination of courage and fighting through rationality and morality which replaces self-love with love of homeland and love of others. This definition implies that according to Firdausi, the principles of epical training can be summarized in the following statements: "The epical man is steadfast in difficult situations"; "Jihad is the basis of epical training"; "the role of the leader in the process of epical training is quite obvious"; and "an epical person always remembers God." The goal of epical training involves primarily paying attention to righteousness and God’s satisfaction, and then, we can name justice and fighting oppression, courage, and rationality. Accordingly, the principles of epical training contain self-respect, self-sacrifice, guidance and leadership, and God-orientation. Finally, epical training techniques involve hard work, care for others, modeling, and trust in God.