چکیده فارسی: پژوهش ح‍اض‍ر با هدف تبیین مؤلفه‌های حقوق بشر و تحلیل جایگاه آن در اسناد بالادستی آموزش‌وپرورش ایران انجام شد. روش پژوهش، توصیفی ـ تحلیلی شامل تحلیل اسنادی و تحلیل محتواست. جامعه پژوهشی، شامل دو بخش؛ متون مرتبط با حقوق بشر و محتوای چهار سند بالادستی نظام آموزش‌وپرورش است که باتوجه‌به ماهیت موضوع، از نمونه‌گیری صرف‌نظر شده و کل جامعه آماری مورد بررسی و تحلیل واقع شده است. ابزارهای اندازه‌گیری، فرم فیش‌برداری و نیز سیاهه تحلیل محتوای محقق‌ساخته بوده است. داده‌های اسنادی به شیوه کیفی و داده‌های تحلیل محتوی با استفاده از شاخص‌های توصیفی در فرایند تحلیلی آنتروپی شانون مورد بررسی قرار گرفته است. ی‍اف‍ت‍ه‌‌ه‍ای پژوهش بیانگر آن است که: 1. چارچوب مفهومی حقوق بشر را می‌توان در سه حقوق اساسی، حقوق مدنی و سیاسی و حقوق اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی تدوین نمود. 2. درم‍ج‍م‍وع 364 مرتبه به مؤلفه‌های حقوق بشر توجه شده که میزان تراکم آن در مؤلفه حقوق اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی با 53/36 درصد زیاد و در مؤلفه حقوق مدنی و سیاسی با 21/30 درصد بسیار کم است. 3. بین اسناد موردبررسی، بیشترین ضریب اهمیت به سند تحول بنیادین (542/0) و کم‌ترین ضریب اهمیت مربوط به سند برنامه درسی ملی (202/0) است.
Explaining the Constituents of Human Rights and Its Position in the Upstream Documents of Education in Iranian DOR:20.1001.1.22516972.1399.28.49.6.7
English Abstract: This study is conducted for explaining the constituents of human rights and analyzing its place in the upstream documents of education in Iranian. This is a descriptive-analytical research including documentary analysis and content analysis. The research community consists of two sections including the texts related to human rights and the content of the four upstream documents of the education system. According to the nature of the issue, the entire statistical community was studied and analyzed without making a sample. Measurement tools included note taking as well as content analysis checklist developed by the researcher. The documentary data were analyzed by qualitative method. The data derived from content analysis were analyzed through descriptive indicators in Shannon entropy analysis process. The research results indicated that: 1. The conceptual framework of human rights can be formulated in three basic rights including civil and political, social and economic, and cultural rights. 2. The constituents of human rights have been considered 364 times totally, the density of which is very high in the social, cultural and economic rights (36.53 percent), and very low in the civil and political rights (30.21 percent). 3. The highest coefficient of importance related to the document of fundamental transformation document (0.542), and the lowest coefficient of importance related to the document of national curriculum (0.202).