نویسندگان:

حدیث سلطانی خورشید¹ .

¹کارشناس ارشد مشاوره خانواده، دانشگاه علامه طباطبایی تهران

چکیده فارسی: هدف اصلی این مقاله، بررسی تطبیقی دیدگاه شهید مطهری با دیدگاه لیپمن درباره اهداف تعلیم و تربیت با نظر به نظریه تعلیم و تربیت اسلامی و نظریه تعلیم و تربیت تأملی و برنامه «فلسفه برای کودکان» است. با توجه به این هدف، با مطالعه کتابخانه‌ای، نخست، دیدگاه‌های هر دو اندیشمند درباره موضوع پژوهش استخراج شد و سپس میان دیدگاه‌های آنها براساس روش توصیفی استنتاجی، مطالعه تطبیقی انجام شد.
مطهری و لیپمن بر تأمل، تفکر، اندیشه‌ورزی و تربیت عقلانی، به‌عنوان اهداف تعلیم و تربیت تأکید دارند؛ ولی این اهداف را غایی نمی‌شمرند؛ بلکه اهداف واسطی برای رسیدن به هدفی عالی‌تر در نظر می‌گیرند. مطهری بر آن است که هدف غایی تعلیم و تربیت، رسیدن به درجه بندگی خداوند و کسب مدارج معنوی است که در ذیل نظام ارزشی اسلام مطرح می‌شود؛ درحالی‌که هدف غایی «فلسفه برای کودکان»، آموزش کودکان و نوجوانان به‌منظور دستیابی به زندگی بهتر، با کیفیت‌تر، با تمدن، و شهروند دموکرات‌شدن است.
نتایج نشان می‌دهد با وجود برخی اشتراکات تعلیم و تربیتی میان مطهری و لیپمن، ازآنجاکه این دو از نظام‌های ارزشی و انسان‌شناختیِ متفاوت متأثر هستند، دیدگاه‌های آنها درباره هدف غایی تعلیم و تربیت با یکدیگر تفاوت دارد.

کلمات کلیدی: فلسفه برای کودکان ، دموکراسی ، مطهری ، تعلیم و تربیت اسلامی ، لیپمن ، هدف تعلیم و تربیت ، فبک .

A Comparative Study of Morteza Motahari's View and Matthew Lipman's Approach to the Goals of Education

English Abstract: The main goal of this research is comparing Motahari’s approach to goals of education, which is based on Islamic education, and Lipman’s approach to the theory of “Philosophy for Children”, which is based on reflective education. To achieve this goal, first the approaches of both scholars about the research subject were extracted from library sources; then, they were compared based on the descriptive-inductive method. Both Motahari and Lipman, emphasize on reflection, thinking, rational education and reasonableness as the goals of education, but not as ultimate goals; rather, they consider them as preliminary goals to achieve the more superior  goal. Motahari believes that the ultimate goal of education is reaching the degree of God’s servitude and obtaining the spiritual degrees, which is presented under the Islamic value system; While the most important goal of “Philosophy for Children”, is teaching the children and juveniles to attain a better and more qualified life and become civilized and democrat citizens. The results of this research show that although we can find some educational similarities between Motahari and Lipman, because of their influence from different value and anthropological systems, their approaches to ultimate goal of education are different.