نویسندگان:
سمیه سادات شفیعی1 .1دانشیار جامعه شناسی، گروه جامعه شناسی نظری، تاریخی، ادیان، پژوهشکدة مطالعات اجتماعی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
چکیده فارسی: برای تربیت دینی در محیط خانواده، از شیوه‌های گوناگونی می‌توان استفاده کرد، اما اینکه کدام یک از این شیوه‌ها «مفید» و «مؤثر» است، مسئله‌ای است که بر اساس مطالعات تجربی قابل تحقیق و بررسی است، ولی اینکه کدام یک از آنها شرعاً «جایز» است. مسئله‌ای «فقهی» بوده و بر اساس تحقیق در منابع اسلامی، قابل پاسخ است. این مقاله از نگاه فقهی، به طرح دو دیدگاه در جواز استفاده از «اجبار» برای مقید کردن اعضای خانواده به رعایت موازین اخلاقی و شرعی پرداخته است. مبنای نظری این مقاله، قلمرو امر به معروف و نهی از منکر است و صرفاً بر اساس این مبنا، به تحلیل موضوع پرداخته شده است. این مقاله با نقد مستندهای نظریه‌ای که اجبار را در محیط خانواده، مشروع می‌داند، تأکید می‌کند که مسئولیت مهم «حفظ ایمان و اخلاق» در خانواده را با روش‌های قهرآمیز و خشونت‌بار «نباید» دنبال کرد، این شیوه‌ها با صرف نظر از اینکه مفید و مؤثر نیست، از نظر فقهی نیز نمی‌توان از مشروعیت آنها دفاع کرد.
The Legitimacy of Coercion in Religious Education
English Abstract: Different methods can be used for religious education in a family environment. In order for a person to find out which method is useful and effective, he should conduct a research into it through experimental studies. When it comes to the permissibility of the method, it is a jurisprudential issue that is answered and dealt with in Islamic sources. This article aims to study two perspectives from a jurisprudential point of view on the permissibility of resorting to "coercion" to make family members adhere to moral standards and religious rules. The theoretical foundation of this article is the domain of amr bil ma'ruf wan-nahy anil munkar (enjoining good and forbidding from evil) and it studies the subject matter only on this basis. This article criticizes the theoretical foundations of the theory that considers coercion in a family environment as legitimate. The article stresses that the important responsibility of "faith protection" and "adherence to moral standards" in a family ought not to be discharged through violent means. Such means and methods are not only ineffective and useless but their legitimacy cannot also be derived from the Islamic jurisprudence