نویسندگان:
جعفر حسنی1 .1استاد گروه روانشناسی بالینی، دانشکدۀ روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
چکیده فارسی:
پژوهش حاضر معطوف به ارزشیابی برنامه درسی قرآن پایه چهارم اعم از برنامه درسی مصوب، اجرا شده و کسب شده است. روش انجام پژوهش از نوع مطالعات ارزشیابی که با روش آمیخته به صورت تحلیلی –توصیفی انجام گرفته است. جامعه آماری این پژوهش دانش‌آموزان پایه چهارم سراسر کشور در سال تحصیلی 81-80 است. نمونه‌گیری به صورت نمونه برداری تصادفی - طبقه‌ای و نمونه‌گیری خوشه‌ای با توجه به ویژگی‌های نمونه انجام شده است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که اهداف در حیطه شناختی، مهارتی، نگرشی بطور گسترده در راهنمای برنامه قرآن لحاظ شده است ولی بسیاری از آنها در طرح‌ریزی برنامه مورد استفاده قرار نگرفته است. اهداف در حیطه عاطفی در سطوح پایین تنظیم شده است، و همچنین در سطوح مختلف به صورت تحلیلی و تفسیری مرتبط با یکدیگر نیستند. این اهداف به صورت بخشهای جدا از هم (شناختی، مهارتی، نگرشی) تنظیم شده است و بین اجزاء ارتباطی وجود ندارد و با ارزشهای اخلاق دینی و رفتارهای اجتماعی ارتباط کمتری دارد. برای دستیابی به اهداف آموزش قرآن حدود 27 درصد معلمین 2 ساعت را مشروط بر کم کردن حجم کتاب لازم دانسته‌اند. در برنامه قرآن بر حجم فراوان مطالب و سطوح پایین یادگیری تأکید شده است و در بکارگیری ارزشهای دینی در موقعیت‌های مختلف توفیق چندانی حاصل نشده است. در تنظیم محتوای برنامه قرآن روشهای سنتی غالب است. بر همین اساس راهکارهایی برای بازنگری در برنامه درسی مصوب و اجرا شده و کسب شده در عناصر اهداف، محتوا، روشهای آموزشی و ارزشیابی پیشرفت تحصیلی ارائه شده است.
The Survey of Quran Curriculum Evaluation in the Fourth Grade of Primary Schools
English Abstract: The main objective of the research turns to curriculum evaluation of the fourth grade Quran from the point of view of intended, implemented and attained curriculum. The necessity of this study contains the correction and review of fourth grade Quran. The research has been done in the form of evaluation studies accompanied by descriptive analytic method. The population consisted of the fourth grade students all over the country in 1380-81 school year and sampling contained all the teachers and principals who implemented the experimental design of Quran program covering 208 classes in provinces, nineteen states of the country and ten percent of parents and students of the experimental design were also selected by random-stratified sampling method. Research findings show that the aims in cognitive, skillful and attitude domain are widely arranged in the Quran program guideline which most of them were not used in the planning of the program. The aims in the effective domain, are arranged in the lower stages and they are not related to each other in the case of analytic-interpreting in different stages and they are arranged as separate sections (cognitive, skillful and attitudal) and there is less relation to religious moral values and social behaviours. To obtain the goals of Quran instruction, twenty-seven percent of Quran teachers believe that two hours of teaching will be enough if the number of books’ pages decrease. Based on research findings, suggestions have been presented for the review of intended, implemented and attained curriculum about aims, contents, instructional methods and evaluation of educational development and curriculum.