نویسندگان:

¹استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده فارسی: هدف از انجام این پژوهش، بررسی رابطة ادراک خود، داوری اخلاقی و رفتار اخلاقی و مقایسة آنها در میان دو گروه از نوجوانان عادی و دارای مشکل رفتاری می‌باشد؛ بدین منظور تعداد بیست نفر از نوجوانان عادی (پسر) و بیست نفر از نوجوانان (پسر) دارای مشکل رفتاری به صورت تصادفی با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای از دو مقطع راهنمایی و متوسطة‌ چهار ناحیة آموزش و پرورش شهر قم، انتخاب شدند. اطلاعات مورد نیاز پژوهش با استفاده از روش مصاحبة بالینی و نیز تطبیق ملاک‌های تشخیصی اختلال رفتاری بر اساس معیارهای DSM/IV جمع‌آوری گردید. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون‌های آماری Uمان ـ ویتنی، t (مستقل) و مجذور کای نشان داد که میان آزمودنی‌های دو گروه از نظر میزان استفاده از طرحواره‌های ادراک خود به گونة موضوع تفاوت معناداری وجود دارد. گروه عادی بیشتر از طرحواره اجتماعی و گروه دارای مشکل رفتاری بیشتر از طرحواره فعّال استفاده می‌کنند؛ همچنین، گروه عادی از نظر سطح تحوّلی ادراک خود به گونة‌ موضوع در سطح سه و گروه دیگر در سطح دو قرار دارند. از نظر سطوح تحولی مؤلفه‌های خود به گونة‌ فاعل، گروه عادی در سطح دو و گروه دیگر در سطح یک قرار دارند. مقایسه‌های بین‌گروهی به لحاظ سطوح تحوّل داوری اخلاقی نیز نشان داد که گروه عادی در یک سطح بالاتر از گروه دارای مشکل رفتاری قرار دارند و از این لحاظ تفاوت معناداری میان دو گروه وجود دارد. نتیجة‌ کلّی اینکه فرضیة وجود ارتباط میان سطوح داوری اخلاقی و رفتار اخلاقی شواهد تأییدکننده‌ای در پژوهش حاضر کسب کرده است، اما تأیید روابط احتمالی میان ادراک فرد از خویشتن و رفتار اخلاقی، و به تعبیر دیگر میانجی‌گیری ادراک خود بین تحول داوری اخلاقی و رفتار اخلاقی، نیاز به پژوهش‌های دیگری دارد.

A comparative study of the Moral Education Indicators (Moral Judgment and Moral Behavior) with Self-Understanding Factors in Normal Adolescents and Adolescents with Conduct Disorder

English Abstract: The aim of this research is to study the relation between self-understanding, moral judgment and moral behavior and compare them among two groups of normal adolescents and adolescents with conduct disorder. In this way, twenty normal adolescents (boys) and twenty adolescents with conduct disorder (boys), from middle and high schools in four educational regions in Qom, were randomly chosen by cluster sampling. The information needed for the research was gathered by clinical interview, and also by implementing the DSM/IV indicators of misconduct. Data analysis was performed using independent t, k2, and Mann Whitney U statistical tests, which demonstrated that among the two groups, based on the self-as-object scheme of self-understanding there is a meaningful difference.  The normal group is more likely to use the social scheme and the group with conduct disorder is more likely to use the active scheme; also the normal group, with respect to the level of transformation of self-understanding with self-as-object, is in the third level and the other group is in the second level. With respect to the transformation levels of self-as-I factors, the normal group is in the second level and the other group in the first level. A comparison between the groups with respect to transformation levels of moral judgment also showed that the normal group is one level higher than the group with conduct disorder. Therefore, there is a meaningful difference between the mentioned groups. In conclusion, the hypothesis of the existence of a relation between moral judgment levels and moral behavior has gained some supporting evidence in this research. However, confirming potential relations between self-understanding and moral behavior, in other words intermediation of self-understanding between transformation of moral judgment and moral behavior, requires further research.