نویسندگان:

فرهاد خرمائی¹ .

¹دانشیار روان‌شناسی تربیتی، بخش روان‌شناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده فارسی: بهرام بیضایی را می‏توان از دهۀ چهل تاکنون در زمرۀ معدود نویسندگان صاحب‌سبکی منحصر به خود دانست که نامش بیش از هر چیز با نمایشنامه و فیلمنامه پیوند خورده است. این پژوهش در چارچوب نظری «الگوی سفر قهرمان مؤنث» مورین مرداک به بررسی سه فیلمنامۀ سگ‏کشی، اشغالل، و حقایق ىرباره لیلا ىختر اىریس می‌پردازد. نظریۀ مرداک نگاهی نو به مدل جوزف کمبل برای سفر اسطوره‏ای قهرمان به شمار می‏آید که در آن سفر قهرمان مؤنث شامل ده مرحلة گسستن از دنیای زنانه، همذات‌پنداری با مردان، جادۀ آزمون‏ها، موفقیت خیالی، «نه!» گفتن زن قوی، تشرف و برخورد با الهه، میل شدید به پیوند دوباره با هویت زنانه، علاج شکاف میان مادر و دختر، یافتن مردِ درون، و ورای ثنویت است. پژوهش حاضر با بررسی سیر رخدادها در سه فیلمنامۀ بیضایی و بهره‏گیری از جملات شخصیت‏ها به بررسی تطبیقی سیر تحول شخصیتی زنان در این آثار می‏پردازد و نشان می‏دهد که امکان انطباق ساختاری این سه اثر بر الگوی مذکور وجود دارد.

کلمات کلیدی: بهرام بیضایی ، ادبیات نمایشی ایران ، اشغال ، حقایق دربارة لیلا دختر ادریس ، سگ‌کشی ، قهرمان مؤنث ، مورین مرداک .

Heroine’s journey in the screenplays by Bahram Beizayi: A study of Sag-Koshi (Killing Dogs), Eshqâl (Invasion), and Haqâyeq dar bâreye Leylâ doxtare Edris within Maureen Murdock’s Framework

English Abstract: Bahram Beizayi can be regarded as one of the few contemporary Iranian writers with a specific style since 1960s. He is a person mostly recalled to be a director and playwright. However, a remarkable part of his activities which has not received the attention is his method of screen writing. It can be claimed that his screen plays have not yet been studied as well as his plays. The current research tries to study three screen plays of Beiza’i within the theoretical framework of Maureen Murdock named The Heroine`s Journey, which is a new approach to Joseph Campbell’s model of analyzing the characters as the mythical travelers. The three screenplays considered are Sag-Koshi (Killing Dogs), Eshqâl (Invasion), and Haqâyeq dar bâreye Leylâ doxtare Edris (Facts about Leila, Edris’s Daughter), and tries to show that Murdock’s model may be applicable to the heroines of these three screenplays.