چکیده فارسی: این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی آموزش راهبردهای تنظیم شناختی هیجان بر قلدری در مدرسه و آداب‌گریزی تحصیلی دانش‌آموزان دارای رفتارهای پرخطر انجام شده است. روش پژوهش از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعه پژوهش حاضر همه دانش‌آموزان دختر دوره متوسطه دوم شهر کرج در سال تحصیلی 99-1398 بودند که برای اجرای پژوهش یک دبیرستان از میان دبیرستانهای ناحیه ۴ کرج به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شد. به‌منظور اجرای پژوهش، در مرحله اول برای شناسایی دانش‌آموزان دارای رفتارهای پرخطر، پرسشنامه رفتارهای پرخطر زاده‌محمدی و همکاران (1390) اجرا شد و دانش‌آموزان دارای نمرات بالاتر از میانگین این پرسشنامه به‌عنوان دانش‌آموزان پرخطر شناسایی و در دو گروه آزمایش و گواه به‌طور تصادفی جایگزین شدند. گروه آزمایش به مدت ۱۰ جلسه ۹۰ دقیقه‌ای تحت آموزش راهبردهای تنظیم شناختی هیجان قرار گرفتند. ابزار اندازه‌گیری پژوهش حاضر، پرسشنامه تجدیدنظر شده قلدری/ قربانی در مدرسه الوئوس (۱۹۹۶) و پرسشنامه آداب‌گریزی کلارک و همکاران (۲۰۱۵) بود که شرکت‌کنندگان آن را در مرحله پیش‌آزمون- پس‌آزمون تکمیل کردند. داده‌ها با به‌کارگیری روشهای آمار توصیفی و تحلیل کوواریانس تک‌متغیره و چندمتغیره و با نرم‌افزار SPSS24 تجزیه و تحلیل شدند. نتایج حاکی از کاهش رفتارهای قلدری در مدرسه و آداب‌گریزی تحصیلی در گروه آزمایش نسبت به گروه گواه بود و در قلدری در مدرسه و آداب‌گریزی تحصیلی گروه گواه افزایشی اندک مشاهده شد. در نتیجه می‌توان از برنامه آموزش راهبردهای تنظیم شناختی هیجان به‌منزلۀ بخشی از برنامه‌های رفع مشکلات رفتاری دانش‌آموزان در عرصه تعلیم و تربیت بهره جست.
Reducing Bullying and Manners Avoidance among Students Exhibiting Risky Behaviors through Teaching Ways of Cognitively Regulating Affects
English Abstract: Given the problem of bullying in our schools, and realizing that all risky behaviors are also learned, it would probably be possible to reduce such behaviors through teaching appropriate strategies to students exhibiting them. One such set of strategies would be those useful in regulating thoughts and affects that underlie risky behaviors. To demonstrate the usefulness of such undertaking, a high school in Karaj volunteered to participate in this study by allowing its students to complete a questionnaire that measures their tendency towards risky behaviors. The highest scoring students were chosen and divided into two groups, one of which went through a 10 session course on ways of cognitively regulating affects. Both groups completed two questionnaires of assumed validity and reliability, on bullying and manners avoidance, before and after the course. Data analyses revealed that the course has significantly been effective as both types of behaviors had reduced in the experimental group. Thus utilizing such courses could help schools remedy the problem.
Keywords: risky behaviors , bullying , cognitively regulating affects , academic manners avoidance .