نویسندگان:

¹استادیار گروه مدیریت و اقتصاد بهداشت و سرپرست کمیتة تحقیقات سلامت زنان دانشکدة بهداشت و انیستیتو تحقیقات بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی تهران

چکیده فارسی: هدف این مطالعه تعیین نقش تعدیل‌کننده راهبردهای انضباطی اجباری معلم به­‌منزلۀ یک متغیر مدیریت کلاس درس در رابطه مسئولیت‌پذیری شخصی و اشتیاق عاملی دانش‌آموز بود. اشتیاق عاملی بیانگر مشارکت سازنده و داوطلبانه‌ دانش‌آموز و عدم انفعال او در جریان آموزش است. این اشتیاق متأثر از متغیرهای شخصی، مسئولیت‌پذیری، محیط کلاس و راهبردهای انضباطی است. جامعه پژوهش شامل همۀ دانش‌آموزان مدارس غیردولتی دوره متوسطه اول شهر تهران بودند. داده‌های پژوهش با مشارکت 334 دانش‌آموز پایه هفتم، هشتم و نهم 15 کلاس در پنج مدرسه متوسطه دوره اول مناطق گوناگون شهر تهران و با به­‌کارگیری پرسشنامه‌های اشتیاق عاملی ریو و تسنگ (2011) و مسئولیت‌پذیری دانش‌آموز لوئیس (2001) گردآوری شدند. داده‌های راهبرد انضباطی اجباری معلمان بر اساس تجربه دانش‌آموزان از رفتار انضباطی معلم با پاسخ به مقیاس راهبرد انضباطی اجباری سنجیده شدند. در تحلیل رگرسیون برای تعیین نقش متغیر تعدیل‌کننده و تحلیل داده‌ها از برنامه الحاقی پردازشگر ‌هایس استفاده شده است. یافته‌های پژوهش ضمن تأیید کردن اثر مسئولیت‌پذیری بر اشتیاق، نشان دادند که راهبردهای انضباطی اجباری معلم اثر مسئولیت‌پذیری بر اشتیاق عاملی دانش‌آموز را تعدیل می‌کنند. بر اساس روش جانسون نیمن رابطۀ مسئولیت‌پذیری شخصی و اشتیاق عاملی دانش‌آموز‌ با کاهش میزان راهبرد اجباری از سطح 0/85 معنادار است که در نتیجه ضریب تأثیر مسئولیت‌پذیری شخصی بر اشتیاق عاملی کاهش می‌یابد. راهبرد اجباری از تکنیکهایی بهره می‌برد که موجب ایجاد محیط مهارکننده و کاهنده خودپیروی می‌شوند. در چنین شرایطی به‌­رغم مسئولیت‌پذیری دانش‌آموز، با شیوع راهبردهای انضباطی اجباری از سوی معلم، دانش‌آموزان اشتیاق کمتری از خود نشان می‌دهند.

The Moderating Effect of Using Compulsory Disciplinary Actions on Students’ Personal Responsibility and Agentic Engagement

English Abstract: To determine the mediating effect of teachers’ disciplinary approaches, as a classroom management tool, on students’ personal responsibility and agentic engagement, a sample of 334 students of 7th-9th grades in 15 classrooms of 5 schools in Tehran was given questionnaires on the above-mentioned three constructs. The research instruments included Reeve & Tseng Agentic Engagement Scale (2011) and Lewis Student Responsibility Questionnaire (2001). The used instruments were assumed to be valid and reliable. Data analysis through regression while confirming the effect of responsibility on engagement, clearly showed that teachers’ compulsory strategies of discipline reduce the impact of responsibility on engagement. The compulsory strategies of discipline utilize techniques that increase environmental control and decrease autonomy. Given such conditions, despite students’ responsibility, their engagement tend to diminish.   

Keywords: student responsibility , compulsory disciplinary strategy , agentic engagement , classroom management .