چکیده فارسی: آموزش و پرورش پنجره ورود به سوی توسعه پایدار و کلید پیشرفت جامعه است و نقش آن در روند توسعه جوامع بسیار مهم و تعیین‌کننده است تا آنجا که تعلیم و تربیت از اصلی‌ترین نیازهای جوامع محسوب می‌شود. خط مشی‌گذاری در نظام آموزش و پرورش از اهمیتی بسزا برخوردار است، بدین منظور نیازمند الگوی خط مشی‌گذاری مدون و معتبر بومی برای تدوین، اجرا و پایش خط مشی‌های این نظام هستیم. هدف این پژوهش شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های مدل مطلوب فرایند خط مشی‌گذاری در نظام آموزش و پرورش ایران است. در این پژوهش از روش کیفی و استراتژی تحلیل مضمون استفاده شده و برای پاسخ دادن به پرسشهای پژوهش، چهارده مصاحبه عمیق با خبرگان و صاحب‌نظرانی انجام شده که به روش هدفمند انتخاب شده اند. تحلیل داده‌ها در نهایت به احصای 62 مضمون پایه، 13 مضمون سازمان‌دهنده، 3 مضمون فراگیر و شکل‌گیری الگوی نظری انجامیده است. یافته‌های پژوهش نشان دادند که فرایند خط مشی‌گذاری در نظام آموزش و پرورش ایران مشتمل بر سه بعد تدوین، اجرا و ارزیابی است و مؤلفه های این فرایند شامل شناخت مسأله، شناخت محیط سازمانی، بهره‌مندی از تجارب گذشته، مشارکت بازیگران و ذینفعان و استلزامات اجرا در بعد تدوین خط مشی، حوزه راهبری، حوزه عملیاتی، مشارکت بخشی و فرابخشی و شرایط زمینه ای در بعد اجرای خط‌مشی و ارزیابی دروندادها، ارزیابی فرایندها، ارزیابی بروندادها و ارزیابی پیامدها در بعد ارزیابی خط مشی اند.
Dimensions and Constituents of a Desired Model for Setting Guidelines within the Iranian System of Education
English Abstract: The educational system of any country plays a significant role in its sustainable development and progress. However, to fulfill this function there must exist a set of guidelines and policies aimed at such development. The process of setting such a set of guidelines requires a homegrown model for development of the guidelines, and their implementation and supervision. To this end, 14 interviews were conducted with educational experts. Data analyses revealed 62 basic, 13 organizational, and 3 general themes. Furthermore, it seems that the process of setting guidelines within the Iranian educational system, consists of three dimensions of compilation, utilization, and evaluation. The constituents of this process include problem identification, identification of the organizational setting, benefitting from the past experiences, cooperation of the players and beneficiaries. Furthermore, the requirements for compilation of the guidelines are leadership, operationalization, and departmental and intra-departmental cooperation. The existing conditions for implementation include assessment of the inputs, processes, and outputs, as well as the consequences.
Keywords: Ministry of Education , guidelines , policies , process of setting guidelines .