چکیده فارسی: هدف این پژوهش بررسی افت تحصیلی و عوامل مؤثر بر آن از سه جهت عوامل خانوادگی، مدرسه‌ای و عوامل مربوط به دانش آموز است. در این پژوهش با روش فراتحلیل و محاسبۀ اندازه اثر کاهن روی 15 پژوهش انجام شده بر دانش‌آموزان ایرانی عوامل مشترک استخراج شدند و اندازه اثر عوامل مشترک به صورت جداگانه خوشه‌بندی، محاسبه و سنتز شدند و در نهایت باهم مقایسه شدند. یافته‌ها نشان دادند که به ترتیب عوامل آموزشی، عوامل مربوط به دانش آموز و عوامل مربوط به خانواده در افت تحصیلی اثرگذارند و متغیر عدم تناسب امکانات آموزشی با اندازه اثر 0/89 بیشترین تأثیر را بر افت تحصیلی دارد. در سه حوزۀ خانواده، دانش آموز و مدرسه عوامل مؤثر بررسی شدند که نهایتاً در آنها عامل خانواده با سه متغیر سطح درآمد با 0/54، مشاجرات میان والدین با 0/43 و سطح حمایت و نظارت والدین به تحصیل با 0/79 مؤثر تشخیص داده شدند. عوامل مربوط به دانش آموز با متغیر نداشتن انگیزه و مبهم بودن آینده شغلی با 0/68 مؤثر دانسته شد. همچنین عامل مربوط به مدرسه با متغیرهای وضعیت فضای آموزشی و تناسب و وجود امکانات کمک آموزشی با 0/89 و صلاحیت حرفه‌ای و رفتار معلم با 0/67 اثرگذار شناخته شد و تطابق این گزارش با یافته‌های بین‌المللی تأیید شد. نتایج پژوهش نشان داد که نظام آموزشی و کیفیت معلم رابطه معنادار با افت تحصیلی دارند، بنابراین برای بهبود بخشیدن به وضعیت نظام آموزشی پیشنهاد می‌شود که از شیوه‌های نوین آموزشی و آموزش ضمن خدمت معلمان بهره‌گیری شود.
Familial, Personal, and Educational Factors Affecting School Failure among High School Students: A Meta-Analysis
English Abstract: To help with the reduction of school failure its causal factors need to be identified. The most significant among such factors are those rooted in the person, his/her family, and the educational setting. A set of 15 studies conducted on this subject are meta-analyzed herein in order to determine the effect size for each of the factors and that of the common factors. A comparison of effect sizes revealed that school factors have the highest effect followed by personal and familial factors. Among school factors the incongruences between school facilities and students’ needs, with the effect size of 0.89, is shown to be the most effective. Among the familial factors, parental supervision and support with the effect size of 0.73, and the income level with the effect size of 0.54, come before parental squabbles which showed an effect size of 0.43. Among the personal factors, lack of motivation ranks first with effect size of 0.68, very close to the teacher competency among school related factors. It is thus concluded that to improve the educational system, teacher training and teaching methods should be considered.
Keywords: school factors , meta-analysis , school failure , familial factors , learner factors .