چکیده فارسی: پژوهش حاضر با هدف تبیین مؤلفه‌های تربیت حرفه ای مبتنی بر شایستگی و تحلیل جایگاه آن در کتابهای درسی دوره دوم متوسطه فنی انجام گرفته است. در این پژوهش برای مشخص کردن مؤلفه‌های تربیت حرفه ای از روش کیفی و برای تحلیل کتابهای درسی از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. جامعه آماری در بخش تحلیل محتوا کتابهای درسی شایستگیهای غیر فنی شامل پنج کتاب الزامات محیط کار، کارگاه نوآوری و کارآفرینی، اخلاق حرفه ای، کاربرد فناوریهای نوین و مدیریت تولید دوره دوم متوسطه فنی و کار دانش می‌باشد که در همه رشته‌ها مشترک بوده است. ابزار گردآوری اطلاعات سیاهه تحلیل محتوای کتب درسی بود که روایی آن را متخصصان برنامه‌ریزی درسی تعیین کرده اند. نتایج حاصله از بررسی متون و اسناد مرتبط با پژوهش، سه مؤلفۀ دانش کسب کار، نگرش اقتصادی و مهارتهای فردی و گروهی را به دست داد. داده‌های حاصل با شاخصهای آمار توصیفی در فرایند آنتروپی شانون، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته‌های پژوهش نشان داد که در کتابهای درسی دوره متوسطه فنی بیشترین ضریب اهمیت مربوط به اخلاق حرفه ای(0/2976) و کمترین آن مربوط به کاربرد فناوری نوین(0/0534) و در بقیه کتابها به ترتیب در مدیریت تولید 0/2955، کارگاه نوآوری و کارآفرینی 0/2316 و الزامات محیط کار 0/1216 بوده است. با توجه به تحولات آموزش و پرورش در عصر جدید و اهمیت نقش آموزشهای فنی و حرفه ای در توسعه اقتصادی و اجتماعی، بازنگریِ ویراستهای آتی به منظور توجه بیشتر به مقوله‌های کمتر توجه شده ضروری به‌نظر می رسد.
Content Analyses of Technical High School Textbooks as an Index of Attending to Vocational Training
English Abstract: Aiming at identification of the components of competence-based vocational training, and its status in textbooks used in technological high schools, a content analysis of five textbooks on non-technological competencies, commonly used in all fields, was undertaken utilizing a check list considered as valid by curriculum experts. Furthermore, a perusal of related texts and documents revealed three components for the competence-based vocational training: knowledge of the trade, economic perspective, and personal and social skills. Data analyses show that professional ethics has the highest rank, while the use of new technologies ranks lowest in significance, while production management, innovation and entrepreneurship, and work environment requirements ranking in between. Considering the contemporary developments in education, and the significance of the role that technological and vocational trainings play in socio-economic development, a thorough review of the contents seems necessary.
Keywords: content analysis , vocational training , Shannon entropy method , highschool .