چکیده فارسی: هدف از اجرای این پژوهش، آماده‌سازی و اعتباریابی ابزاری برای سنجش دانش فراشناختی دانش‌آموزان در حل مسأله‌های کلامی ریاضی بوده است. پس از بررسی مبانی نظری و پیشینه تحقیقات، 24 سؤال در سه طبقه دانش فراشناختی حل مسأله در قالب مصاحبه انفرادی طراحی شد و روایی صوری و محتوایی آنها را استادان روانشناسی و سرگروههای آموزش ریاضی مناطق شهر تهران تأیید کردند. به منظور گردآوری شواهد روایی ملاکی و پایایی این پرسشنامه، از میان دانش‌آموزان مدارس دولتی پسرانه و دخترانه مناطق 3 و 18 شهر تهران، نمونه‌ای با حجم 486 دانش‌آموز با روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای انتخاب شدند و سؤالات پرسشنامه، طی مصاحبه ای انفرادی به آنها ارائه شد و پاسخهای آنها ضبط شد. پس از رونویسی و رمزگردانی پاسخها، بر اساس مقیاس کدگذاری، داده‌های حاصله تحلیل شدند. در تحلیل اولیه، دو سؤال به دلیل ضعیف بودن شاخصهای روانسنجی حذف شدند. در مورد روایی پرسشنامه تحلیلهای مربوط به روایی ملاکی به عمل آمد و نشان داده شد که پرسشنامه دانش فراشناختی دارای شاخصهای روایی ملاکی است. پایایی پرسشنامه نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ، بازآزمایی و پایایی میان درجه‌بندی‌کنندگان محاسبه شد. ضریب پایایی برای کل گروه نمونه معادل 0/72=a به‌دست آمد. همبستگی آزمون- بازآزمون برابر بود با 0/69 =11 r و پایایی میان درجه‌بندی‌کنندگان برابر بود با 0/99=11 r. این نتایج نشان می‌دهد که پرسشنامه، پایاست. به طور کلی یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که پرسشنامه دارای روایی و پایایی است و برای سنجش دانش فراشناختی حل مسأله‌های کلامی ریاضی دانش‌آموزان 13 تا 15 ساله، با اطمینان می‌توان از آن استفاده کرد.
Construction and Validation of a Questionnaire on Metacognitive Knowledge Needed in Solving Mathematical Word Problems to be Used in Interviews
English Abstract: To provide researchers with an instrument, valid and reliable enough, for measuring students’ metacognitive knowledge needed in solving mathematical word problems, based on the theoretical foundation and previous research, a set of 24 questions at three levels of metacognitive knowledge was constructed. The initial validity of these questions was confirmed by Psychology Professors and high school departmental heads in math teaching. To measure the basic qualities of validity and reliability of the constructed instrument, it was used in interviewing 486 high school students who were selected from among all such students in two school districts in Tehran using cluster sampling method. The recorded verbal responses of the participants were then coded and analyzed. Results confirmed the criterion validity of the instrument. As for its reliability, a test-retest of the same group yielded a correlation of 0.69 and an inter-rater reliability was 0.99. The internal consistency of the questionnaire was also assessed to be 0.73. This questionnaire is recommended to be used with the 13-15 years old age group.
Keywords: metacognitive knowledge , reliability , validity , solving mathematical word problems .