چکیده فارسی: واقعیات تاریخی یکصد سال تجربۀ تربیت معلم ایران، حکایت از «دو رویکرد» متفاوت و همجوار دارد که اولی در حوزه تصمیمگیری و سیاستگذاری «آموزش عالی» شکل گرفت و با شرایط و قواعدی به تربیت معلم برای ایفای نقش در دوره متوسطه به عنوان دبیر اقدام کرد که برخاسته از سطح انتظارات و معیارها و ملاکهای آن بود (تربیت معلم دانشگاهی) و دومی در حوزه تصمیمگیری و مدیریت «آموزشوپرورش» دنبال شد و به تربیت آموزگار برای مدارس ابتدایی و دبیر برای دوره راهنمایی تحصیلی اقدام نمود که از کاستیها، انتظارات و اقتضائات آن متاثر شد (تربیت معلم مدرسهای). رویکرد اول با ایجاد مؤسسات جامع و معدود و با تن دادن به «تدارک امکانات» و «انباشت تجربه» و رویکرد دوم با ایجاد مؤسساتی محدود و متعدد و با عمل موقعیتی مبتنی بر «قناعت» و «سخاوت» تبلور یافته است. طی چهل سال پایانی فعالیت این دو جریان، عمدهترین افتخار حرکت دانشگاهی «ابتنای آموزش بر دانش روز» و «رعایت معیارهای آموزش عالی» و عمدهترین افتخار حرکت مدرسهای «سرعت پاسخگویی به نیازها» و «آموزش عملی در موقعیت واقعی مدرسه» معرفی شده است. همین افتخارات سبب شد تا هر یک از متولیان در پی آن برآیند که حرکت دیگر را به عرصه حاکمیت خویش بیفزایند. این تعلق و طلب، زمینه اصلی تلاشهای پایان دهه هشتاد برای «یگانهسازی دو حرکت تربیت معلم ایران» شد که به شکلگیری دانشگاه فرهنگیان بر بنیاد اساسنامهای انجامید که در سراسر آن نمودهای یکصدسال تعارض و کشمکش دو حرکت مذکور نمایان است، اما در «نام»، «دانشگاهی» برای تربیت معلم برپاکرده است.
Unification of Two Approaches to Teacher Training in Iran: A Critical Review of Farhangiyan University’s Charter
English Abstract: The historical facts imbedded in the century-old Iranian experience in teacher training reveal two different and coexisting approaches. One is a university-based four-year program aiming at training high school teachers, while the other is a two-year program administered by the Ministry of Education aiming at training elementary/guidance school teachers. The first is focused on establishing few comprehensive institutions, but the other emphasizes establishment of numerous, yet limited, centers engaged in situational practices based on “contentment” and “generosity”. Within the final forty years of implementing these two approaches, the main achievements are claimed to be “teaching based on contemporary knowledge” and “maintaining the standards of higher education” by the first, and “speedy response to the risen needs” and “practical teaching within the real school environment” by the second. Such claims caused the proponents of each approach to add features of the other approach to their own domain of governance, and hence, preparing the grounds for the unification of the two approaches within the charter of Farhangiyan University by the end of last decade, wherein all the century-old shortcomings and conflicts of the two approaches are apparent, setting up, be it just in the name, a “university” for teacher training.
Keywords: teacher training , approaches to teacher training in Iran , Farhangiyan University charter , four-year training , two-year training .