چکیده فارسی: بررسی اسناد تاریخ آموزش و پرورش در ایران نشان می‌دهد که تربیت معلمان در ایران، سابقه‌ای طولانی دارد. با وجود این، از زمان شروع تربیت معلم به طور رسمی و تأسیس دارالمعلمین مرکزی در ایران، صد سال می‌گذرد. با تغییرهای متعددی که در ساختار وزارت معارف ایجاد شد، دارالمعلمین نیز به‌تدریج از نظر ساختاری دچار تغییر و تحولهای بسیار شد و به حسب نیاز و شرایط ویژه سیاسی- اجتماعی، اشکال مختلفی به خود گرفت. بررسیهای تاریخی حاکی از آن است که این تحولات بیش از آنکه نشان‌دهندۀ انسجام و تداوم باشد، نمایانگر گسست و گاهی سردرگمی است. از سویی هم در ابتدای دهه 1390، مراکز مسئول آموزش معلمان، در نهادی به نام «دانشگاه فرهنگیان» تجمیع شدند. این اتفاق، صرفنظر از چرایی و چگونگی آن، تصوری نادقیق ایجاد نمود مبنی بر اینکه این دانشگاه ادامه دهندۀ کار دانشگاه تربیت معلم، دانشسرای‌عالی، دانشگاه تهران و دارالمعلمین عالی و مرکزی است. در صورتی که مطالعه اسناد موجود در ایران، به‌ویژه اسناد موجود در مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، نشان می‌دهد که بخش اول این گزاره که «تربیت معلم به طور رسمی، در ایران صد ساله شد» دقیق است و بخش دوم که «دانشگاه فرهنگیان، تداوم بدون گسستِ این صد سال است»، دقیق نیست و اصرار بر آن، سبب ایجاد شبهه و کجروی می‌شود. همچنین، این مقاله به دنبال ارزیابی عملکرد نهادهای تربیت‌معلم در صد سال گذشته و قضاوت در مورد بهتر یا بدتر بودن آنها نسبت به یکدیگر نیست، بلکه تلاش دارد با نمایاندن مشابهتها و تفاوتها امکان درس‌آموزی از سیر تاریخی این نهادها را فراهم نموده تا در رفع ابهامات، پرهیز از تکرار اشتباهها و شناخت موفقیتها مؤثر باشد.
Farhangiyan University: Culmination of One Hundred Years of Official Teacher Training Efforts in Iran Starting with the Central Darolmo’allemin
English Abstract: A perusal of the documents on the history of education in Iran reveals that the official starting point in teacher training goes back to the establishment of Central Daarolmo’allemin a hundred years ago. Over the course of this period, with the numerous structural changes in the Ministry of Education, this center has gradually changed structurally in order to meet the needs and the socio-political conditions of the time. Historical analyses of these changes are all indicative of widespread disarray and confusion, rather than cohesion and continuity. This trend continued up to the current decade when all the establishments tasked with the teaching of future teachers were integrated into one institution, named “Farhangiyan University”. However, this compilation has led to a wrong perception of its task as the continuation of work previously done by Teacher Training University, Daaneshsaraaye Aali, University of Tehran, and Daarolmo’allemin. Documents available at the Islamic Parliament Research Center clearly show the discontinuity that has existed over the past one hundred years in teacher training programs and institutions. To overlook the disarray could lead to misguidance and divergence. An evaluation of the two-year programs in teacher training over the past one hundred years could also yield lessons to be learned in order to improve Farhangiyan University’s functionality.
Keywords: teacher training , Daarolmo’allemin , Teacher Training University , Farhangiyan University , document analysis .