چکیده فارسی: بررسی تاریخ آموزش و پرورش ایران نشان می‌دهد که تربیت معلمان در ایران سابقه ای طولانی دارد. تربیت معلم در راستای تغییر نظام آموزش و پرورش به سبک جدید از سال 1297 شمسی آغاز شده است و سابقه آن به صورت رسمی تا سال 1397، به صد سال میرسد. اولین مرکز تربیت معلم در ایران، تحت عنوان دارالمعلمین برای مردان و دارالمعلمات برای زنان، در سال 1297 شمسی تأسیس شد و از نظر ساختاری، برنامه‌های درسی و مقررات مصوب، تغییرات و تحولات بسیار در آن صورت گرفته است. بر اساس اسناد منتشر شده، 42 نوع مرکز تربیت معلم برای تربیت و تأمین مربیان، آموزگاران، دبیران، هنرآموزان، مشاوران، راهنمایان تعلیماتی و مدیران مدارس، با نامهای گوناگون دایر شده است که از آن میان می‌توان به دارالمعلمین مرکزی، دانشسراهای مقدماتی، دانشسراهای عالی و دانشگاه تربیت معلم، مرکز تربیت معلم روستایی، عشایری، استثنایی و دانشسراهای راهنمایی، دانشگاه شهید رجایی و دانشگاه فرهنگیان اشاره کرد. بررسی تاریخی حاکی از آن است که با تغییر وزرا و مقامات وزارت معارف، فرهنگ و آموزش و پرورش مراکز تربیت معلم یاد شده در زمانهایی گسترش یا تعطیل و یا تجمیع شده است. در این مقاله، با بهره‌گیری از اسناد موجود و یافته‌های پژوهشی مربوط، تاریخ تربیت معلم در ایران در شش بخش بررسی شده است. این شش بخش شامل «اهمیت معلمی و تربیت معلم»، «پیشینه مراکز تربیت معلم»، «سیر تاریخی و تکوینی تربیت معلم»، «مطالعات، تحولات و رویکردهای گوناگون»، «تربیت معلم در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و زیرنظام تربیت و تأمین معلمان» و «فرصتها و تهدیدها و چشم انداز آینده» است.
Hundred Years of Teacher Training in Iran: Opportunities, Threats, and Future Outlook
English Abstract: The history of formal education in Iran shows that teacher training, in its contemporary meaning, started in 1918 when the first center for training male teachers (Daarolmo’allemin) along with Daarolmo’allemaat for female teachers was established. During the past one hundred years tremendous changes have taken place in terms of structure, curriculum, and regulations. According to the available documents 42 different training centers have existed over this period in order to provide well-trained elementary and high school teachers, counselors, and principals. Apparently with any ministerial change taking place, these teacher training centers have also changed, shut down, or consolidated. Based on these documents, the history of teacher training in Iran can be laid out in six divisions including one on the significance of teaching and teacher training, and other ones on teacher training background, the genesis of teacher training, studies and approaches, teacher training in Fundamental Reform Document of Education (FRDE), and opportunities, threats, and outlooks.
Keywords: teacher training , Daarolmo’allemin , Farhangiyan University , Daarolmo’allemaat , Fundamental Reform Document of Education (FRDE) .