چکیده فارسی: هدف پژوهش حاضر بررسی سیر تحول برنامه درسی تربیت معلم در ایران است. رویکرد پژوهش کیفی و از نوع تحلیلی- اسنادی است. جامعه آماری پژوهش مجموعه کتابها، مقالات، پایان‌نامه‌ها و پژوهشهای حوزه نظام تربیت معلم ایران است که در چهل سال اخیر نگارش شده اند. برخی از منابع به شکل هدفمند به عنوان نمونه مورد استفاده قرارگرفته اند. نتایج حاصل از این پژوهش در دو بُعد قابل جمع‌بندی است. از یک بعد، با تأسیس دارالفنون و ترجمه آثار و منابع علمی معتبر اروپایی و اعزام محصلان به اروپا، شرایط برای شکل‌گیری نظام برنامه درسی تربیت معلم و بهره‌گیری از منابع علمی و تجربیات جوامع دیگر در تعلیم و تربیت فراهم شد و همگام با تأسیس مراکز متعدد تربیت معلم و تدوین ضوابط و شرایط حاکم بر آنها، برنامه درسی تربیت معلم علاوه بر آنکه تحت تأثیر عوامل گوناگون مانند ساختار سیاسی، اداری، تألیف کتابهای درسی، تأسیس شورای عالی معارف، تأسیس سازمان پژوهش و نوسازی آموزشی و دانشگاه تهران قرار گرفته بود، از نظر عناوین درسی، به ویژه دروس تربیتی دچار تغییراتی شد. از بُعد دوم، در برنامه درسی تربیت معلم کنونی، بر اساس واقعیتهای عینی، نسبت به تغییر نگرش و تفکر در مشارکت مؤسسات آموزش عالی در تدوین و اجرای برنامه درسی تربیت معلم تلاش شد و برای ترسیم چشم انداز مناسب با رویکرد تعاملی و پژوهش- محوری، به بازتعریف معلم اثربخش و پژوهنده بر اساس شاخصها و مؤلفه‌های ملی و بین المللی در برنامه درسی تربیت معلم اقدام شد.
The Developmental Path of Teacher Training Curriculum in Iran
English Abstract: The developmental path of Iranian teacher training curriculum, based on an analysis of the existing documents, consists of two tracts: one is influenced by the establishment of Daarolfonoon, the importing of scientific resources from Europe, and sending of students abroad; while the other is defined by objective facts, cooperation of institutes of higher education in planning a curriculum for teacher training, and an emphasis on a research-based interactive approach. The first provided the necessary conditions for shaping a system for the planning of teacher training curriculum. In doing so it was influenced by many factors such as the political and administrative structures, textbook authorship, establishment of research councils and organizations, and the opening of University of Tehran. The second tract, considering the changes in attitudes and mentality, helped with the envisaging of an appropriate outlook, based on national and international criteria, by redefining who an effective teacher is.
Keywords: curriculum , effective teacher , teacher training , development and learning .