نویسندگان:

ولی الله فرزاد¹ .

¹گروه روانشناسی عمومی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران ایران.Vfarzad@yahoo.com,

چکیده فارسی: تحولات بسیار دو سده اخیر در جهان، موجب گرایش فزاینده زنان به فعالیت‌های اجتماعی و اشتغال شده است. این امر که گاه منجر به تغییر نقش‌ها و یا تعدد نقش‌های اجتماعی و خانوادگی می‌گردد، چالش‌های جدیدی را به وجود آورده است. بررسی وضعیت زنان عضو هیئت علمی در مواجهه با ایفای نقش‌های شغلی و خانوادگی، از اهداف اصلی این پژوهش است. این پژوهش با روش کیفی و رویکرد پدیدارشناختی صورت گرفته است. روش گردآوری داده‌ها از طریق مصاحبة مسئله محور بوده و مشارکت کنندگان 13 نفر از اساتید خانم عضو هیئت علمی دانشگاه‌های تهران می‌باشند که بر اساس نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. در تحلیل نتایج از تحلیل مضمون و روش کولایزی استفاده شده است. یافته‌های تحقیق در چهار مضمون اصلی «نقش خانگی و ایفای نقش در خانواده»، «نقش شغلی و ایفای نقش در دانشگاه»، «توأمانی ایفای نقش‌های شغلی و خانوادگی‌«، «مواجهه با حل مسائل و مشکلات توأمانی ایفای نقش‌های دوگانه» طبقه‌بندی شد. از درک معنایی مقوله‌ها استنتاج گردید که اساتید هیئت علمی زن با چالش‌هایی در خصوص تعدد نقش‌های شغلی و خانوادگی مواجه هستند که در صورت اتخاذ تدابیر و راهبردهای مناسب از سوی فرد، خانواده و یا سازمان مربوطه بر اساس توصیه‌های الگوی دینی، به راحتی می‌توانند بین نقش‌ها و مسئولیت‌های خود تعادل ایجاد کنند.

کلمات کلیدی: تعارض نقش ، مسئولیت‌های خانوادگی‌ـ شغلی ، نقش زنان ، الگوی دینی ، روش پدیدارشناسی .