نویسندگان:

فریبا کریمی¹ .

¹دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران (نویسنده مسئول)

چکیده فارسی: کاربست واژه‌ها و اصطلاحات در هر زمان، نمایانگر نوع رفتار اجتماعی و جغرافیای فرهنگی است و شناخت این اصطلاحات در گرو معناشناسی دقیق و عمیق از عناصر چهارگانه معنا؛ لفظ، قصد متکلم یا نگارنده، شرایط اجتماعی، جغرافیایی و فرهنگی زمان صدور و تحلیل‌‌های معنایی مفسران از آن است. واژه‌‌ها یا اصطلاحاتی مانند حجاب و ستر و به طور کلی شبکه مفهومی پوشش بانوان، از آن روی که با حقوق و تکالیف شرعی همراه است باید با دقت بیشتر معناشناسی شود. این اصطلاحات، گاهی هم­گرا و همپوش و گاه واگرا و متضاد بوده و در مواردی نیز ناظر به مصادیق پوشش هستند. مقاله حاضر به تعریف و تبیین اصطلاحات مهم شبکه مفهومی پوشش بانوان با رویکرد معناشناسی متنی می‌‌پردازد و وجوه تمایز واژه‌هایی را که در سطح عموم جامعه مترادف تلقی می‌‌شوند بیان می‌‌کند. بررسی موردی برخی اصطلاحات اساسی در مقاله حاضر با هدف ایجاد تغییر و تحول در استخدام اصطلاحات در جایگاه حقیقی آن‌ها و نیز تحلیل و تفسیر درست از گزاره‌‌های متون متقدم در جامعه علمی و نه سطح عموم جامعه، صورت می­گیرد. دستاورد این پژوهش اثبات جابه‌جایی معنایی واژه‌های مربوط به پوشش بانوان با گذشت زمان است و در نهایت به تبیین معنای حقیقی هر اصطلاح با توجه به موارد کاربرد آن‌ها در صدر اسلام می‌‌انجامد.

کلمات کلیدی: حجاب ، پوشش زنان ، ستر ، شبکه مفهومی ، معناشناسی متنی .