نویسندگان:

¹دکترای تخصصی برنامهریزی درسی و دانشیار گروه علوم تربیتی دانشگاه شاهد تهران

چکیده فارسی: این پژوهش با هدف «شناسایی مؤلّفه‌های مسئولیت‌ پذیری‌ اجتماعی‌ در محتوای برنامه‌ درسی‌ دوره متوسطه نظری» به روش توصیفی از نوع تحلیل محتوی انجام شد. نمونه پژوهش، شامل ده کتاب سال سوم آموزش متوسطه در سال تحصیلی 1390-1389 بود. عمده‌ترین یافته‌ها‌ی پژوهش عبارت بودند از :1. انواع و ابعاد مسئولیت‌های اجتماعی قابل بررسی در محتوای برنامه درسی را می‌توان به هفت نوع و سه بعد تقسیم کرد که شامل مسئولیت‌های؛ دینی- اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، شهروندی- اجتماعی، زیست محیطی و سازمانی- شغلی در ابعاد سه‌گانه شناختی، عاطفی و عملکردی بود. 2. از مجموع 11387 مورد، عبارات و مضامین مندرج درکتاب‌های نمونه مورد بررسی دوره متوسطه نظری سال90- 1389، 546 فراوانی، یعنی 8/4 % به مؤلّفه‌های مطرح در انواع و ابعاد سه‌گانه مسئولیت‌های اجتماعی توجه شد.3. بیشترین درصد عبارات و مضامین در کتاب‌های تحلیل شده به نسبت مجموع 11387مورد؛ درکتاب مطالعات اجتماعی با یک درصد و کمترین درصد نیز به همین نسبت، به کتاب روان‌شناسی، با 1/0 % اختصاص داشت و به نسبت مجموع 546 فراوانی، درکتاب‌های نمونه مورد بررسی نیز، کتاب مطالعات اجتماعی، با 3/20 % و کتاب روان‌شناسی، با 9/2 % به ترتیب بیشترین و کمترین درصد را به خود اختصاص داده‌اند.

Identification of social responsibility indicators within the Iranian high school curriculum

English Abstract: To identify social responsibility indicators within the Iranian high school curriculum, the contents of a sample of ten text books used in the junior year were analyzed. The results show that 7 types, of social responsibility,each with three cognitive, affective, and behavioral dimensions, are addressed which included socio-religious, cultural, political, economic, civic, environmental, and organizational responsibilities and covered 4.8% of the total content. The Social Studies textbook had the most number of indicators (relative frequency of 1%) and the least relative frequency was in Psychology textbook with 0.1%.