نویسندگان:

احمد کلاته ساداتی¹ ، زینب صبوحی گلکار² .

¹دانشیار گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه یزد

²دانشجوی دکتری جامعه شناسی، دانشکده ی علوم اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران

چکیده فارسی: پایین بودن نرخ باروری یکی از چالش‌های اجتماعی جامعه است. هدف تحقیق حاضر، واکاوی درک و تجربه فرزندآوری در میان شهروندان متأهل شهر یزد می‌باشد. مطالعه حاضر یک پژوهش کیفی است که در سال 1402 در شهر یزد انجام شد. با معیار اشباع داده، تعداد 14 خانم و آقا به صورت داوطلبانه وارد مطالعه شده و با مصاحبه نیمه‌ساختار‌یافته داده‌ها به دست آمد. مشارکت‌کنندگان نوعی درک منفی نسبت به فرزندآوری دارند. این ادراک منفی ناظر به مشکلات و تجربیات خود یا دیگران در رابطه با مسئولیت داشتن فرزند است. هزینه‌های فرزند و مسائل تربیتی و بزرگ‌کردن وی از یک سو، غالب شدن ارزش‌های عرفی شده از سوی دیگر، ایده‌آل تعداد فرزند را کاهش داده، یا اینکه فرزندآوری را به تأخیر می‌اندازد. چهار مضمون احصاء شده : درماندگی‌اجتماعی، مخاطره و شکنندگی، سیاست‌زدگی شناختی، و انباشت سکولار می‌باشد. تأخیر در فرزندآوری یا کاهش تعداد فرزند ایده‌آل به شدت متأثر از درک افراد از فرایندهای محیطی، اجتماعی و سیاسی است. مشارکت کنندگان خود را عاملیتی سردرگم تحت شرایطی تلقی می‌کنند که به نوعی عجز ادراک شده در آن‌ها دامن زده است. لذا، ضرورت دارد که سیاستگذاران، بر لایه‌ای عمیق‌تر از موضوع فرزندآوری و آن هم ابعاد ارزشی و فرهنگی موضوع تمرکز داشته باشند.

کلمات کلیدی: خانواده ، فرزندآوری ، جمعیت ، سکولار ، شکنندگی .

Perceived helplessness, routinization and confused agency; A qualitative study on the attitude of having children in the city of Yazd

English Abstract: Low fertility rate is one of the social challenges of society. The purpose of this research is to investigate the understanding and experience of having children among married citizens of Yazd city. The present study is a qualitative research that was conducted in Yazd in 2023. According to data saturation criterion, 14 women and men voluntarily entered the study and data was obtained through semi-structured interviews. The participants have a kind of negative perception towards having children. This negative perception refers to the problems and experiences of oneself or others in relation to the responsibility of having a child. The costs of a child and the issues of raising him on the one hand, the prevalence of customary values on the other hand, reduce the ideal number of children, or delay childbearing. The four themes analyzed are: social helplessness, risk and fragility, cognitive politicization, and secular accumulation. Delay in having children or reducing the number of ideal children is strongly influenced by people's understanding of environmental, social and political processes. The participants consider themselves as confused agents under conditions that have fueled a kind of perceived helplessness in them.