نویسندگان:

لیلا Leila¹ ، خلیل Khalil² ، کامران یزدانبخش³ .

¹دانشجوی دکتری، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

²دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

³گروه روان‌شناسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

چکیده فارسی: رخداد تولد زال با دیگران فرق دارد و تربیت وی فراسویی است، چنانکه سیمرغ، نماد پیر خرد، زال را در کنام خویش پرورش داد و وی سرانجام سرسلسلة پهلوانی در خاندان کیانی شد. هدف این پژوهش ارائۀ الگوی ساختاری واکاوی بازی‌های روانی اریک برن در تبادل‌های رفتاری سام و سیمرغ در رخداد تولد زال و دریافت بروز حالتِ من بنابر پیش‌نویس‌های زندگی و طرحواره‌های ناساز است، چنانکه حالت‌های نفسانی سام و بازخوردهای سیمرغ را در رخداد تولد زال بر پایة رفتارهای تقابلی مطرح در نظریة تحلیل رفتار متقابل اریک برن با رویکردی توصیفی- تحلیلی کاویده‌است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد، کهن‎الگوها، نیروگذاری‌های روانی پویایی هستند که همراه با پیش‌نویس‌های زندگی، رستگاری به همراه دارند و روان‌رنجوری پیامد سرپیچی از آن‌هاست؛ بنابر این، پیوندهای خانوادگی در شاهنامه و واکاوی آن‌ها شایسته است. والد، نقشی بنیادی در پرورش و نگه‌داری پیوندهای خانوادگی قوی دارد، امّا برپایی این پیوندها همیشه ممکن نیست، چنانکه برایند یافته‌ها از الگوی «حالتِ من» سام، نمایانگر بازی «عیب» است. کنش در این بازی توسط سام برای ارضای کودک، ولی با سایۀ والد نمایان شده‌است و سیمرغ که نماد پیر خرد است، پاسخگر بازی است. بازی دیگر «فرزانۀ فروتن» است که در فرایندی بالغانه در راستای خرسندی دوجانبه انجام می‌گیرد.

کلمات کلیدی: تحلیل رفتار متقابل ، شاهنامه فردوسی ، تولد زال ، حالت‌های من سام ، اریک برن .

Investigation in the Event of “The Birth of Zãl” Based on Eric Berne’s TA Attitude

English Abstract: Zãl's birth is unique, as he was raised by Simorgh, a symbol of old age, and his name Zãl carries mythological significance similar to Jam and Shid. In the end, Zãl became an important palace in the Kiyani dynasty. This research analyzes conflicting behaviors in "The Birth of Zãl" psychologically, focusing on Sam's emotional states and Simorgh's reaction during Zãl's birth. It explores family-centered links in the Shahnameh, emphasizing the significance of archetypes in cultural contexts. The study suggests that defying psychological reinforcements and life scripts can lead to neurosis. Parents play a fundamental role in fostering and maintaining family ties, although establishing strong ones is impossible. His “Ego state” pattern shows the signs of the “BLEMISH”. In this game, Sãm is the Operant, and the act appears to satisfy the "child" with the shadow of the "parent”. "Simorq" is the Respondent and symbol of the "old wisdom”. Another game is the “HOMELY SAGE”. This is done in an adult process in the direction of mutual satisfaction.